Giới thiệu
Last updated
Was this helpful?
Last updated
Was this helpful?
Phật giáo (: 佛教 - : बुद्ध धर्म - : buddha dharm, : Buddhism) hay đạo Phật là một đồng thời cũng là một hệ thống của có nguồn gốc từ bao gồm một loạt các giáo lý, tư tưởng triết học cũng như tư tưởng cùng tư duy về nhân sinh quan, vũ trụ quan, thế giới quan, giải thích hiện tượng , , , bản chất sự vật và sự việc; các phương pháp thực hành, tu tập dựa trên những của một nhân vật lịch sử có thật tên là (悉達多瞿曇, सिद्धार्थ गौतम, Siddhārtha Gautama) và các truyền thống, tín ngưỡng được hình thành trong quá trình truyền bá, phát triển Phật giáo sau thời Tất-đạt-đa Cồ-đàm.
thường được gọi là , hay hoặc "người giác ngộ", "người tỉnh thức". Theo nhiều các tài liệu kinh điển của Phật giáo, cũng như các tài liệu khoa học và khảo cổ đã chứng minh rằng, ông đã sống và thuyết giảng ở vùng đông bắc ngày nay từ khoảng đến . Sau việc Đức Phật nhập niết-bàn (nibbāna) được khoảng hơn 100 năm, khi diễn ra thì Phật giáo bắt đầu phân hóa ra thành nhiều nhánh và nhiều hệ tư tưởng khác nhau, với nhiều sự khác biệt, mặc dù cùng có xuất phát từ tư tưởng của của Đức Phật. Ngày nay có tồn tại ba truyền thống Phật giáo chính ở trên thế giới.
(Nam tông): truyền thống Phật giáo được truyền từ Nam Ấn đến , theo đường biển truyền đến khu vực . Đại biểu lớn nhất cho truyền thống này là , với hệ được coi là bảo tồn gần nhất với triết lý nguyên thủy của Phật giáo.
(Bắc tông): truyền thống Phật giáo được truyền từ Bắc Ấn đến Trung Á, theo truyền đến Trung Quốc, lan sang Nhật Bản, Triều Tiên và Việt Nam. Truyền thống này lấy tư tưởng làm chủ đạo, nên nó còn gọi là Phật giáo Đại thừa, với hệ - đồ sộ, phong phú.
(Mật tông): cũng được truyền qua Trung Á, qua đến , sau đó lan sang , và . Chịu ảnh hưởng tư tưởng , tiêu biểu là hệ phái , sử dụng hệ là chính.
Phật giáo Nam tông thì phát triển mạnh ở và (, , , , ). Phật giáo Bắc tông thì phát triển mạnh ở (, , , ,) và bao gồm nhiều phân nhánh nhỏ hơn như , ,... Còn Phật giáo Mật tông thì phát triển ở , , và . Mặc dù phát triển chủ yếu ở , nhưng hiện nay Phật giáo được tìm thấy ở khắp thế giới. Ước tính số người chính thức theo Phật giáo (đã làm lễ ) vào khoảng 350 triệu đến 750 triệu người, tuy nhiên số người chưa chính thức theo Phật giáo nhưng có niềm tin vào Phật giáo còn đông hơn con số đó rất nhiều, có thể đạt tới 1,5 tỷ người. Chẳng hạn như với hơn 1,4 tỷ dân thì phần lớn dân số tin một phần hoặc toàn bộ giáo lý Phật giáo và thường đi chùa lễ Phật, dù trên giấy tờ tùy thân thì họ không được xác định là tín đồ Phật giáo.
Phật giáo sơ khởi là và có tính , hướng đến nhận thức , hay còn gọi là tỉnh thức, . Phật nguyên là Buddha, Bud là giác (biết, nhận thức), dha là người - nghĩa là người hiểu biết. Đức Phật là một nhân vật lịch sử có thật tên là (625 - 545 TCN) và theo Phật giáo Nam tông thì ông đã dùng 45 năm cuộc đời (còn theo Phật giáo Bắc tông là 49 năm cuộc đời) để đi khắp miền bắc Ấn Độ để truyền bá triết lý. Mặc dù vậy, theo ý niệm nguyên thủy của Phật giáo, Phật là một con người đã giác ngộ nghĩa là đã đạt được sự nhận thức đúng đắn về và thế giới xung quanh nên đã được giải thoát. Ai cũng có thể trở thành Phật nếu người đó tự sử dụng trí tuệ của mình để nhận thức đúng đắn bản ngã và thế giới xung quanh do đó được giải thoát. Khi đã vượt qua sự , con người giác ngộ trở thành Phật và được giải thoát. Phật giáo không theo , cũng không theo và khuôn mẫu các quan điểm chủ quan khác.
Các trường phái Phật giáo khác nhau ở quan điểm về bản chất của con đường đưa đến giác ngộ để được giải thoát, tính chính thống của các bài thuyết giảng và kinh điển, đặc biệt là ở phương thức tu tập. Vì hướng đến việc nhận thức đúng đắn bản ngã và thế giới khách quan nên hệ thống triết lý Phật giáo chứa đựng nhiều quan điểm và . trong triết học Phật giáo đã phát triển đến một trình độ cao. Phương Tây dịch giác ngộ thành khai sáng (enlightenment) vì trong , khai sáng là tự sử dụng trí tuệ của mình để nhận thức đúng đắn thế giới, tương đương như giác ngộ trong Phật giáo. Cũng như , và triết học phương Tây hiện đại, Phật giáo là một hệ thống triết học mang tính khai sáng nhằm hướng con người đến Chân - Thiện - Mỹ.
